در چهاردهمین سمینار علمی دانشکده داروسازی بقیة الله(عج)، فلور گیاهان دارویی در استان لرستان بررسی شد و تاکید شد که برای حفظ زیست بوم کشور باید گیاهان دارویی را به کشت صنعتی متصل کرد.
در سمینار علمی دانشکده داروسازی بقیة الله(عج)مطرح شد
لرستان گنجینه‌ای از گیاهان دارویی
سابقه درمان بیماری‌ها با گیاهان دارویی به قدمت تاریخ زیست انسان بر روی کُره زمین است؛ انسان به حکم تجربه، علم و اندیشه و بنا به مقتضیات خود، در طول عمر حیات در کُره زمین به کمک گیاهان دارویی خود را مداوا کرده و می‌کند.
این بخش از منابع طبیعی، قدمتی همپای بشر داشته و یکی از مهمترین منابع تأمین غذایی و دارویی بشر درطول نسل‌ها بوده‌اند؛ تاریخچه پزشکی و درمان در ایران به دوران آریایی و حدود 7 هزار سال قبل از میلاد مسیح برمیگردد.
نخستین نوشته‌ها و نسخه‌های به دست آمده از گیاهان دارویی در تمدن‌های مهم دنیا نظیر ایران باستان، مصر، خاورمیانه، یونان باستان، هند و چین به 3 هزار سال قبل از میلاد برمیگردد.
تاریخچه گیاهان دارویی در ایران
ایران یکی از 7 کشور آسیایی است که بیشترین گیاهان دارویی را دارد و در سه دهه گذشته شاهد روند رو به رُشد مردم در زمینه استفاده از این داروهای گیاهی و احیای طب سنتی هستیم.
براساس آمار موجود در کشورمان بیش از 130 نوع داروی گیاهی وجود دارد که منشا اصلی آنها گیاهان هستند.
درباره میزان مصرف فرآورده‌های گیاهی در ایران آمار دقیقی در دست نیست اما بر طبق آمار WHO، حدود 75 درصد کل جمعیت جهان که بیشتر آن متعلق به کشورهای درحال توسعه است از داروهای گیاهی استفاده می‌کنند.
زهرا مراد علیوند،دکترای داروهای گیاهی، در چهاردهمین سمینار علمی دانشکده داروسازی بقیه الله(عج) با موضوع "فلور گیاهان دارویی ایران با تاکید بر استان لرستان" گفت: سالیانه عرضه و تقاضا برای گیاهان دارویی بیش از پیش افزایش می‌یابد و در این بین جایگاه و سهم آنها در عرصه تجارت بین‌المللی نیز با رُشد قابل ملاحظه‌ای همراه می‌شود؛ از طرف دیگر سازمان بهداشت جهانی (WHO) به عنوان مرکز سیاست گذاری و نظارت جهانی در امر بهداشت، برای اولین بار در سال 1978 با صدور بیانیه آلماآتا خاطرنشان کرد که هنوز بخش عمده‌ای از جامعه بشری به داروهای گیاهی اعتقاد دارند و جهت تامین سلامت و تندرستی خود از آنها استفاده می‌کنند.
وی ادامه داد: به این ترتیب کاربرد داروهای گیاهی و بطور کلی طب سنتی در برنامه بهداشت همگانی تا سال 2000 منظور شد؛ WHO با ارائه راهکارها و خطوط راهنمای کلی استفاده از طب سنتی و همچنین درج داروهای گیاهی را در سیاست‌های دارویی ملی (National Drug Policies) توصیه کرد.
علیوند، افزود: WHO یکی از اقدامات و راهکارهای ثمربخش کشورهای عضو را جهت سازماندهی و بهره‌برداری از توانمندی‌های خود در عرصه گیاهان دارویی و صنایع وابسته، تدوین فارماکوپه گیاهی ملی منطبق با اصول و موازین ارائه شده در کنگره‌ها و کارگاه‌های آموزشی می‌داند که تاکنون از سوی (WHO) برگزار شده است.
وی درباره گونه‌های انحصاری، گفت: از بین 104 گونه گیاهی مورد مطالعه در استان لرستان، تعداد 20 گونه یعنی 23/19 درصد کل گونه‌ها ، انحصاری ایران هستند؛ 144 گونه گیاه دارویی، از 50 تیره در استان کردستان گزارش شده است که 26 گونه آن با گیاهان معرفی شده در استان لرستان مشترک هستند.
این دکترای داروهای گیاهی، در چهاردهمین سمینار علمی دانشکده داروسازی بقیه الله (عج) پیشنهاداتی مبنی بر انجام تحقیقات بیشتر به منظور معرفی تمام گیاهان دارویی منطقه ارائه داد و گفت: بررسی اثرات درمانی منسوب به گیاهان در طب عوام، به منظور تایید این اثرات درمانی برای گیاهان مورد نظر، بررسی نیاز اکولوژی و توان سنجی زیستی منطقه، به منظور ایجاد باغات و مزارع کاشت گیاهان خوراکی خودرو و اهلی کردن آنها، ایجاد شیوه‌ای نو در مدیریت منطقه با هدف تاکید بر حفظ ذخایر ژنتیکی، ایجاد مناطق حفاظت شده و نظارت بیشتر بر منطقه و آموزش افراد بومی توسط متولیان منابع طبیعی و مسئولان دستگاه های ذیربط، از جمله محورهایی است که هنوز جا برای کار بیشتر دارد.
حفظ زیست بوم کشور با کشت صنعتی گیاهان دارویی
در پایان این سمینار، عبدالمجید چراغعلی، رئیس دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج) به ضرورت کشت صنعتی داروهای گیاهی اشاره کرد و گفت: اگر قرار باشد هر گیاهی توسط همه مردم منطقه و یا کشوری مصرف شود، ظرف یکسال فلور گیاه در آن منطقه نابود می‌شود؛ درحال حاضر ترغیب به استفاده از گیاهان دارویی به این مفهوم ممکن است باعث نابودی زیست بوم کشور شده و گوناگونی گیاهان را از بین ببرد.
وی با تاکید براینکه باید تولید گیاهان دارویی به کشت صنعتی وصل شود، گفت: ظرفیت طبیعت تا این حد نیست که بتوان همه گیاهان مورد نیاز برای همه افراد را تولید کرد اما در کشت صنعتی این امتیاز وجود دارد که محصول هموژن به دست بیاید زیرا یک نوع گیاه می‌تواند در شرایط طبیعی مختلف، ویژگی‌های متفاوتی داشته باشد اما در کشت، شرایط کنترل می‌شود.
رئیس دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)، خاطرنشان کرد: اگر گیاهی تنها توسط مردم بومی استفاده شود، طبیعت جوابگو است و گیاهان خود را ترمیم می‌کنند بنابراین اگر ترغیب می‌کنیم که مردم رو به داروهای گیاهی بیاورند، باید کشت صنعتی در مقیاس وسیع، را گسترش داد تا زیست بوم کشور نابود نشود.
گیاهان دارویی مصداق اقتصاد مقاومتی
گفتنی است؛ علی ابراهیمی، مشاور و نماینده ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز پیشتر در مصاحبه‌ای با رسانه‌ها درخصوص وضعیت تولید گیاهان دارویی توسط شرکت‌های دانش بنیان، اظهار داشت: در حال حاضر بیش از 95 شرکت دانش بنیان در حوزه گیاهان دارویی، داروهای گیاهی و فرآورده‌های طبیعی طب سنتی فعالیت می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه بخشی از شرکت‌های دانش بنیان فعال در زمینه تولید داروهای گیاهی در گروه شرکت های صنعتی و تولیدی قرار دارند، گفت: این شرکتها با بهره گیری از تمام توان و ظرفیت خود درصدد عرضه محصولات با کیفیت و مورد نیاز جامعه هستند.
ابراهیمی خاطرنشان کرد: گیاهان دارویی و داروهای گیاهی می‌توانند نقش بسیار موثر و تعیین کننده‌ای در اقتصاد کشور داشته باشد و مصداق واقعی اقتصاد مقاومتی باشند؛ چرا که سرعت بخشیدن به جریان تبدیل علم به ثروت با تجاری سازی فناوری‌های داخل کشور می‌تواند صنایع متعددی را راه اندازی کرده و به طور مستقیم و غیر مستقیم در بهبود وضعیت اقتصادی کشور ایفای نقش کند.
ضرورت معرفی درست از قابلیت‌های طب سنتی و گیاهان دارویی
محمود خدادوست، مشاور وزیر و مدیر کل دفتر طب سنتی ایرانی- اسلامی با اشاره به استقبال روزافزون مردم به استفاده از ظرفیت‌های طب سنتی و گیاهان دارویی گفت: قدمت چند هزار ساله طب سنتی در کشور و ریشه‌دار بودن آن در باور مردم، می‌طلبد حاکمیت نظام بستر توسعه و نهادینه کردن طب سنتی را فراهم کند و معرفی درست، ضابطه‌مند و منطقی طب سنتی و ظرفیت‌های آن، در اولویت برنامه‌های کشور قرار گیرد.
وی با توجه به بند 12 سیاست‌های کلی سلامت مقام معظم رهبری، افزود: سند ملی گیاهان دارویی، قانون برنامه پنجم توسعه و قوانین تشکیل وزارت بهداشت نیز بسترسازی توسعه و استفاده از فراورده‌های طبیعی و سنتی و گیاهان دارویی و داروهای گیاهی تکلیف شده است و بنابراین باید معرفی درستی از قابلیت‌های طب سنتی و گیاهان دارویی انجام شود.
در پایان باید اشاره کرد: سازمان جهانی بهداشت نیز می‌گوید؛ وقتی شما می‌دانید روش سنتی می‌تواند موثر باشد و به نظام سلامت کمک کند از این ظرفیت برای نظام سلامت استفاده کنید.
وظیفه نظام سلامت هم آن است که اوضاع را سامان دهد و به خرافات اهمیتی ندهد و آنچه که درست، منطقی، معقول و ضابطه‌مند است را در اختیار مردم قرار دهد که این اتفاق خوشبختانه از حدود 10 سال پیش یعنی از سال 1386 در کشور ما هم اتفاق افتاده و امید می‌رود با عنایت بیشتر به طب سنتی و استفاده از گیاهان دارویی، سلامت مردم کشورمان بیش از پیش تامین شود.
منبع : خبرگزاری فارس
