شرکت داروسازی ثامن، یکی از مهمترین شرکتهای هلدینگ دارویی آستان قدس رضوی است که در راستای تأمین نیازهای دارویی کشور و صدور آن به بازارهای هدف، در سال 1363 تأسیس و در سال 1371 در مشهد به بهرهبرداری رسیده است.
به گزارش فانا، این شرکت به عنوان بازوی اجرایی توانمندی برای تولید دارو در کنار دولت در مسیر ایجاد اشتغال، محرومیتزدایی و توسعه و آبادانی ایران اسلامی در زمینی به مساحت 10 هکتار و با زیربنایی بیش از 38 هزار مترمربع در پرتوی عنایات ویژه حضرت رضا(ع) فعالیت میکند. همزمان با ایام دهه کرامت با دکتر سیدمحمد صادق مهدوی؛ مدیرعامل شرکت داروسازی ثامن به گفتوگو میپردازیم تا با فعالیتها و برنامههای این شرکت در سال 1397 بیشتر آشنا شویم.
• شرکت داروسازی ثامن چند نوع محصول در حوزههای مختلف دارویی تولید میکند؟
این شرکت دارای نام و نشانی اثرگذار در حوزه دارویی کشور است و مهمترین مأموریت آن، تولید محلولهای تزریقی با حجم بالا است، یعنی انواع سرمهای الکترولیت و قندی که در دستهبندی دارویی دنیا، جزو حیاتیترین داروها محسوب میشوند.
در واقع، این شرکت به عنوان یک کارخانه سرمسازی در ایران شناخته شده است. شرکت داروسازی ثامن در کنار این مأموریت اصلی به تولید محصولات مختلف دیگری نیز میپردازد. در مجموع، این شرکت 73 نوع محصول در 9 دسته دارویی شامل سرمهای الکترولیت و قندی، دیالیز صفاقی، همودیالیز، آنتیبیوتیکهای تزریقی، فرآوردههای بیوتکنولوژی، مسکن و بیحسکننده، جایگزینشوندههای پلاسمای خون، دیورتیکها و همچنین شستوشو و رقیقکنندهها، تولید میکند. در این میان 40 نوع محصول شرکت در دسته سرمهای الکترولیت و قندی قرار میگیرد.
• این شرکت در چند ماهه اخیر در راستای رویکرد فراسرزمینی خود چه اقداماتی انجام داده است؟
در ابتدا باید به این نکته اشاره کنم که رویکرد فراسرزمینی((Extra-territorial به معنای انتقال کسب و کار به سرزمینهای دوردست است و مفهوم آن با صادرات تفاوت دارد. ما به دنبال آن هستیم تا تکنولوژی، فناوری، دانش و مدیریت تولید انواع محصولات خود را به کشورهای همسایه صادر کنیم. در حال حاضر یک شرکت ایرانی برای صادرات محصول خود به برخی کشورهای عربی، باید تعرفه گمرکی بالایی پرداخت کند، اما با تولید محصول در آن کشور، از پرداخت چنین هزینههایی معاف میشود.
همچنین میتواند مزایا و امتیازاتی نیز از آن کشور دریافت کند، بنابراین رویکرد فراسرزمینی سودآوری خوبی برای شرکتهای ایرانی دارد. از طرف دیگر، شرکت ایرانی به عنوان یکی از سهامداران اصلی میتواند مدیریت این شرکت یا کارخانه جدید را برعهده گیرد. این رویکرد فراسرزمینی با توجه به اینکه تاکنون در ایران پیگیری نشده است، سختیهای خاص خود را دارد. اما یک پیشگامی برای مجموعه آستان قدس رضوی محسوب میشود که بنا به دستور تولیت آستان قدس رضوی با جدیت در حال انجام است. در این راستا، با سرمایهگذاران عراقی برای تولید برخی محصولات شرکت داروسازی ثامن در این کشور توافقنامههایی امضاء کردیم. مذاکراتی نیز با طرفین خود در افغانستان و تاجیکستان انجام دادهایم.
• لطفاً به برخی فعالیتهای شرکت داروسازی ثامن در حوزه صادرات اشاره کنید.
در این مدت، محصولاتی به کشورهای آفریقایی و همچنین کشورهای افغانستان، سوریه، عراق و تاجیکستان صادر کردهایم. البته با پیگیری رویکرد فراسرزمینی میتوانیم تکنولوژی و دانش خود را به کشورهای دیگر صادر کنیم و حوزه فعالیتهای اقتصادی خود را به دور از برخی مشکلات فعلی حوزه صادرات کشور، گسترش بخشیم.
• این شرکت به عنوان تنها تولیدکننده انحصاری محلولهای دیالیز صفاقی کشور، چقدر توانسته در ارائه خدمات به بیماران کلیوی موفق عمل کند؟
فعالیتهای شرکت داروسازی ثامن در دیالیز صفاقی از زاویه کسب و کار با تولید دارویی شرکت تفاوت دارد. در این حوزه، محلولهای دیالیز صفاقی تولیدی شرکت داروسازی ثامن در اختیار یک شرکت پخش قرار میگیرد تا این محلولها را به بیماران تحت پوشش شرکت در درب منزل تحویل دهد. ارتباط با بیماران و برطرف کردن مشکلات آنان نیز بطور مستقیم توسط شرکت داروسازی ثامن پیگیری میشود. چنانکه «دفتر ارتباط با بیمار» در راستای ارتباط بیشتر و ارائه خدمات بهتر به بیماران، در ابتدای سال جاری در این شرکت شروع به کار کرد. بدین ترتیب، شرکت در حوزه دیالیز صفاقی علاوه بر تولید محصول، به ارائه خدمات مرتبط هم میپردازد. در حال حاضر نیز هزار و 700 بیمار کلیوی دیالیز صفاقی در کشور وجود دارد و این تعداد، با توجه به مزایای دیالیز صفاقی نسبت به دیالیز خونی(همودیالیز)، روز به روز در حال افزایش است.
• شرکت داروسازی ثامن با چه رویکردی از توانمندیهای نیروی جوان متخصص کشور برای ارتقای سطح کمی و کیفی فعالیتهای خود استفاده میکند؟
این شرکت دارای یک تیم تحقیق و توسعه است که به صورت فعال بر روی خلق ایدهها و تولید محصولات جدید کار میکند. در جلسات منظم با این تیم به بحث و گفتوگو درباره طراحی راهکارهای آینده میپردازیم. در تلاش هستیم از نیروی متخصص این تیم برای بهروز کردن تکنولوژی شرکت و همچنین حرکت در مسیر تولید محلولهایی با حجم کم که دارای ارزش بیشتری برای بیماران است، استفاده کنیم.
• این شرکت در حال حاضر چه اولویتهای کاری دیگری دارد؟
جهتگیری شرکت در حال حاضر ورود به مدیریت سبد پروژه ((Portfolio Management است. یعنی به جای تولید دو محصول مسکن یا دو سه محصول آنتیبیوتیک، با مطالعه سبد شرکت را مشخص کرده، از اقدامات پراکنده جلوگیری کنیم و این سبد را به سمت یک نوع محصولات ببریم. در این زمینه، پروژههایی برای آینده طراحی شده است که بیشتر دربردارنده ایجاد سبدهای جدید برای عرضه به بیماران و بیمارستانهای سطح کشور است. همچنین در حال برنامهریزی برای حرکت در مسیر تولید محصولات داروخانهای هستیم. مطالعه برای تولید 80 نوع محصول دارویی جدید برای بیماریهای سختدرمان نیز همچنان با جدیت دنبال میشود.
• شرکت داروسازی ثامن در شرایط کنونی چه نقشی در خودکفایی کشور و اقتصاد مقاومتی دارد؟
مجموعه آستان قدس رضوی در حال حاضر سهامدار دو شرکت از پنج شرکت سرمسازی کشور است. شرکت داروسازی ثامن و همچنین شرکت شیراز سرم که به تازگی به شرکتهای تحت پوشش هلدینگ دارویی آستان قدس رضوی اضافه شده است، تولید بیش از 55 درصد سرم کشور را بر عهده دارند. به بیان دیگر، این مجموعه بزرگ موقوفاتی مسئول تهیه حیاتیترین داروی کشور است. در صورت تعطیلی یک ماهه یکی از شرکتهای سرمسازی کشور، مجوز واردات این محصول داده میشود و میلیونها دلار ثروت ایران صرف تأمین این محصول حیاتی میشود.
از این رو، آستان قدس رضوی با ورود به حوزه تولید محلولهای تزریقی با حجم بالا با یک هدفگذاری درست توانسته است جلوی واردات سرم به کشور را بگیرد و فرمایشات رهبر معظم انقلاب(مدظله العالی) را در حوزه اقتصاد مقاومتی عملی کند. این موضوع، یکی از اهداف کلان و مهم شرکت داروسازی ثامن به شمار میرود که با توجه به دستور تولیت آستان قدس رضوی در مقوله اقتصاد مقاومتی در حال پیگیری جدی است.
• در هفته کار و کارگر امسال نیز از شرکت داروسازی ثامن به عنوان واحد نمونه خراسان رضوی تقدیر شد، چه عواملی را در کسب چنین موفقیتهایی اثرگذار میدانید؟
شرکت داروسازی ثامن، یک شرکت دانش محور است که با تحقیقات، دانش و علم روز سر و کار دارد. این امر به نوبه خود سطح کارآفرینی شرکت را بالا برده است. البته در مبحث کارآفرینی باید دو مقوله را از هم جدا کنیم. برخی واژهها مانند «Entrepreneurship»، که به معنای کارآفرینی ترجمه شده، در واقع به معنای ایدهآفرینی است. یعنی خلاقیتها منجر به ایجاد ایدههایی میشود که ممکن است در نهایت اشتغالزایی را افزایش داده یا افزایش ندهد. برخی افراد به این واژه نیز به اشتباه کارآفرینی میگویند در حالی که از این واژه باید برای شرکتهای داروسازی استفاده کرد که با یک ایده، حرکت و یا تولید یک نوع محصول، راهاندازی شده است.
در این بین، شرکت داروسازی ثامن در هر دو بُعد کارآفرینی فعال است، به عبارتی در این شرکت، حدود 700 نفر پرسنل بطور مستقیم مشغول به کار هستند که این رقم در اشتغال غیرمستقیم ممکن است تا حدود سه هزار نفر برسد. همچنین از این جهت، شرکت رتبه و جایگاه خوبی را در بین شرکتهای داروسازی کشور به خود اختصاص داده است.