تقریبا یک سال و نیم است که با درگیر بحث تامین و دسترسی شیرخشک هستم و متاسفانه هرچی به جلو می رویم، این سوال بیشتر در ذهنم تداعی می شود که آیا روند مصرف شیرخشک در کشور در حال تبدیل شدن به یک سندرم است؟ شاید مرور اعداد و ارقام تامین شیرخشک بیشتر موضوع را شفاف کند.
از طرفی دیگر در سال ۱۴۰۲ میزان ارز ترجیحی مصرفی برای تولید شیرخشک رگولار حدود ۵۴ میلیون دلار بوده است؛ در حالی که این رقم در سال ۱۴۰۳ به عدد ۱۱۵ میلیون دلار رسیده است.
طبیعتا با این روند شیرخشک بایستی حتی به میزان زیاد در کشور موجود باشد و گزارش کمبودی از آن وجود نداشته باشد اما در فضاهای رسانه ای و گزارش هایی که از برخی معاونت های غذا و دارو میرسد، نشان‌دهنده ناکافی بودن این میزان تامین شیرخشک است.
به نظر می رسد با این روند حتی اگر تولید شیرخشک به صد میلیون عدد هم برسد، باز هم شاهد کمبود خواهیم بود و نمی توانیم مصرف آن را مدیریت کنیم.
اقداماتی برای مدیریت مصرف شیرخشک باید به قید فوریت در دستور کار حاکمیت باشد و نیازمند همکاری بین بخشی جدی است.
۱- احیای ترویج تغذیه با شیر مادر؛ ما همیشه در همه جلسات و نشست ها تاکید می کنیم که بهترین غذا برای کودک شیرمادر است و می تواند ریسک بیماری های خودایمنی، دیابت، ام اس و سایر بیماری های مرتبط را در جوانی و بزرگسالی کاهش دهد. این امر نیازمند همکاری دستگاه های دخیل همچون معاونت بهداشتی، ستاد ملی جمعیت و ارگان دیگر است. بسیاری از نهادهای معتبر بین المللی مثل سازمان سلامت جهانی، آکادمی پزشکی اطفال آمریکا هم بر این موضوع این تاکید دارند و حتی بعضی از توصیه آن ها مبنی بر شروع غذای کمکی برای کودکان از سن ۶ ماهگی و حذف مصرف شیرخشک است.
۲- اتصال سامانه ها جهت منطقی شدن مصرف شیرخشک: نیازسنجی مصرف کننده واقعی شیرخشک توسط مراکز بهداشتی که ارتباط گسترده ای با کودک تازه متولد و مادرشان دارند، می تواند صورت بگیرد و کد ملی افرادی که واقعا نیازمند مصرف شیرخشک هستند، به صورت وب سرویس در اختیار سامانه تیتک قرار گیرد.
۳- اصلاح میزان سهمیه ماهیانه شیرخشک: در وضعیت فعلی هر کدملی با سن کمتر از دو سال می تواند ماهیانه ۲۰ قوطی شیرخشک رگولار دریافت کند. به دلیل اینکه شیرخشک ها از ترجیحی ۲۸۵۰۰ تومانی استفاده می کنند، قیمت شان بسیار پایین است و متوسط قیمت هر قوطی شیرخشک حدود ۱۷۰ هزار تومان است. هر کدملی ۱۰ قوطی سهمیه ماهیانه اش را علاوه بر یارانه ارز ترجیحی، از یارانه بیمه ای نیز استفاده می کند و قیمت شیرخشک در آن شرایط به حدود ۱۳۰ هزار تومان میرسد. این اختلاف با کشورهای منطقه بسیار زیاد بوده و انگیزه قاچاق معکوس شیرخشک رو افزایش می دهد. به همین دلیل باید سقف دریافت ماهیانه شیرخشک بر حسب گروه های سنی ۰ تا ۶ ماه، ۶ ماه تا یک سال و بالای یک سال اصلاح شود.
سجاد اسماعیلی
معاون برنامه‌ریزی اداره کل امور فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو
