با دعوت وزارت بهداشت عمان برای اولین بار پیوند قلب در این کشور توسط متخصصان ایرانی با موفقیت انجام شد.
روایت یک پیوند موفق با امضای پزشکی ایران
ایرانی ها قلب عمان را به تپش انداختند
این پزشک درباره جزئیات این دستاورد علمی در حوزه پزشکی ایران به سوالات پاسخ داده که در ادامه می‌خوانید.
چه اتفاقی باعث شد که شما پیشنهاد راه‌اندازی بخش پیوند قلب در کشور عمان را دریافت کنید؟
سال ۱۳۹۵ در کنفرانس بین‌المللی پیوند قلب و ریه، پروفسور السبتی درخواست را مطرح کردند. چند ماه بعد از آن کنفرانس، همراه دکتر بابک شریف کاشانی، متخصص نارسایی قلب به مسقط سفر کردیم و تمام الزامات مورد نیاز شامل نیروی انسانی، عملیاتی، تجهیزات به شکل کتاب نوشته و چاپ شد که به تدریج برای راه‌اندازی بخش پیوند قلب در این کشور تامین شود. پرفسور السبتی سال ۱۴۰۱ به مقام وزارت بهداشت عمان رسید و دوباره با من تماس گرفت. درخواستش این بود که این جراحی توسط ما در کشور آنها نهایی شد. سال گذشته برای یک مورد مرگ مغزی با ما تماس گرفتند که پس از سفر به این کشور متوجه شدیم، شرایط اهدای عضو مناسب نیست و جراحی انجام نشد اما آموزش‌های میدانی صورت گرفت. اما فروردین مرگ مغزی یک جوان ۲۶ ساله را داشتند و گیرنده هم یک فرد ۳۲ ساله با نارسایی قلبی بود. تمام آزمایش‌ها و جوانب این پیوند چندین ساعت به شکل مجازی بررسی شد و در نهایت با توجه به ریسک متوسطی که وجود داشت، تصمیم به پیوند عضو گرفتیم. در نهایت ۲۲ فروردین تیم ما با حضور خودم به عنوان سرپرست جراحی قلب، دکتر نقاش‌زاده (فلو نارسایی قلب)، دکتر جهانگیری (فلو بیهوشی قلب) و دکتر انصاری (جراح قلب) راهی مسقط شدیم و این پیوند با موفقیت صورت گرفت.
پیش از این چه اقدامات درمانی برای بیمارانی عمانی نیازمند پیوند قلب انجام می‌شد؟
کشور عمان جمعیت زیاد و به اندازه ما مرگ مغزی ندارد و آنها تمایل داشتند که امکان اهدای عضو از سمت ایران برای بیماران آنها وجود داشته باشد، اما قانون در ایران چنین اجازه‌ای نمی‌دهد و به هیچ عنوان اعضای یک فرد ایرانی با مرگ مغزی به خارجی‌ها پیوند زده نمی‌شود. اتفاقی که تاکنون رخ داده این بود که نارسایی‌های قلبی را با درمان‌های طبی مدیریت می‌کردند یا بیماران به کشورهای دیگر اعزام می‌شدند که پیوند قلب مصنوعی داشته، از جمله کشور ترکیه که با آمار بالایی چنین خدماتی را ارائه می‌دهند و درآمدزایی خوبی هم برایشان دارد. این در حالی است که در کشور عمان پیوند سایر اعضا مثل کبد و کلیه تایید شده و هم امکان انتقال از فرد زنده هم وجود دارد. اما برای پیوند قلب بسیاری از خانواده‌ها حاضر به اهدای این عضو عزیزشان نیستند.
این اتفاق چه دستاوردی برای حوزه پزشکی ایران داشت؟
عمانی‌ها به لحاظ لحاظ اقتصادی هیچ مشکلی ندارند و می‌توانستند از پزشکان کشورهای همسایه، اروپایی و آمریکایی برای این جراحی استفاده کنند اما به تیم ما اعتماد کردند و این نشانه‌ای از اعتماد به تخصص پزشکان ایرانی است. آنها تمام وسایل، تجهیزات و داروهایی که برای این عمل پیوند نیاز داشتیم را همه فراهم کردند و پیوند با سرعت بسیار مناسب انجام شد. نتایج هم خوب بود و این بیمار دوران آی‌سی‌یو و مراقبت‌های مناسب را دریافت کرد. هماهنگی پزشکان عمانی هم با تیم ما بسیار عالی بود.
آیا می‌توان امیدوار بود که چنین ظرفیت‌هایی برای سایر تخصص‌ها هم ایجاد شود، که هم از نظر انتقال علم و هم دستمزد برای پزشکان ایران مناسب است؟
این تجربه، نمادی از ظرفیت بالای پزشکی ایران است اما طبابت در کشورهای حاشیه خلیج فارس نیازمند ارزیابی‌های تخصصی و طی مراحل مختلف است و هر پزشکی نمی‌تواند به راحتی در این کشورها فعالیت کند. از سوی دیگر باید واقع‌بین باشیم. همچنان در زمینه زیرساخت‌ها و تجهیزات نیازمند سرمایه‌گذاری جدی هستیم. تجهیزاتی که برای این جراحی در عمان فراهم بود، هنوز به طور کامل در ایران در دسترس نیست. حتی بخشی از هزینه‌های پیوند قلب مصنوعی در ایران، بر عهده بیماران است که بار مالی سنگینی به همراه دارد. نکته دیگر این که در کشورهای پیشرفته، پزشکان بابت هر بیمار مبلغ جداگانه‌ای دریافت نمی‌کنند و دستمزدها برابر است. این رویه، رقابت ناسالم را از میان می‌برد، در حالی‌که در ایران، تفاوت درآمد بین پزشکان گاه به میلیاردها تومان می‌رسد.
ایرانی ها قلب عمان را به تپش انداختند
در سایر کشورهای منطقه هم می‌توان از ظرفیت‌های پزشکی ایرانی برای توسعه خدمات پیوند عضو استفاده کرد؟
بعد از این اتفاق تعدادی از کشورهایی که وضعیت اقتصادی خوبی ندارند هم با من تماس گرفتند که بخش پیوند قلب را در آن کشورها راه‌اندازی کنیم. اما به جز این مساله، باید به توسعه این خدمات در کشور خودمان هم توجه شود تا همانند پیوند کبد که ایران و بیمارستان شیراز قطب منطقه است، در اینده به قطب پیوند قلب هم بدل شویم. در این باره با توجه به آمار بالای مرگ مغزی در کشور، لازم است اهدای عضو افزایش یافته و فعالیت‌های پیوند به‌صورت متمرکز و در مراکز مجهز انجام شود. آن هم در حالی که ما ظرفیت انجام علمی گذاشتن قلب مصنوعی را هم در داریم که هزینه آن حدود ۹۰ هزار دلار می‌باشد و باید بخش زیادی از آن را بیمار پرداخت کند، در حالی که در بسیاری از کشورها رایگان ارائه می‌شود و فرصت زندگی بیشتر به بیمارانی که قادر به پیوند عضو نیستند را داده است.
پیوند قلب مصنوعی برای کدام بیماران استفاده می‌شود؟
۸۰ تا ۱۰۰ مورد پیوند قلب سالانه در کشور انجام می‌شود. البته ظرفیت انجام پیوند قلب در ایران بسیار بیشتر از این عدد است اما پیوند قلب مصنوعی هم در ایران صورت می‌گیرد که طول عمر خوبی به بیماران می‌دهد. قلب مصنوعی زمانی گذاشته می‌شود که سن فرد بالای ۶۳ سال باشد و پیوند قلب انجام نمی‌شود. زمانی هم قلب اهدایی پیدا نمی‌شود، تا فراهم شدن شرایط پیوند، می‌توان جان بیمار را با قلب مصنوعی نجات داد. بعد از پیوند قلب هم گاهی به دلیل ضعیف بودن قلب پیوندی نیاز به قلب مصنوعی به صورت موقت یا دائم داریم.
نگرانی از کمبود نیروی انسانی در آینده در بسیاری از تخصص‌های پزشکی به دلایل مختلف رقم خورده، آیا در حوزه جراحی قلب هم این مساله وجود دارد؟
تمایل به تحصیل در رشته جراحی قلب در کشور ما کاهش پیدا کرده است. بسیاری از پزشکان به‌دلیل سختی کار و دستمزد پایین، از ادامه تحصیل انصراف می‌دهند و ادامه این روند می‌تواند به از دست رفتن سرمایه‌های علمی در این حوزه منجر شود. امیدواریم جاذبه‌های رشته جراحی قلب با تمام سختی‌هایش، افزایش پیدا کند. همچنین ضرورت دارد که آموزش و پیشگیری از نارسایی قلبی در کشور توسعه داشته باشد و مراکز پیوند متمرکز و توسط دولت به‌روز شوند تا آخرین دستاوردها در دسترس جراحان قرار بگیرد.
منبع : همشهری آنلاین
