هر چند با اجرای طرح دارویار ارز ترجیحی ۴ هزارو ۲۰۰ تومانی از حوزه دارو حرف شد، اما حالا دوباره زمزمه‌های حذف ارز ترجیحی دارو از زبان وزیر بهداشت، نگرانی از رشد چند برابری هزینه‌ها در بخش سلامت را دو چندان کرده‌است.
کاهش سهم پرداخت مردم از هزینه‌های سلامت به کمتر از 30 درصدی یکی از تکالیفی است که در برنامه‌های توسعه‌ای بر آن تأکید شده و در سیاست‌های کلی سلامت هم بر پوشش کامل نیاز‌های پایه درمان توسط بیمه‌ها برای آحاد جامعه و کاهش سهم مردم از هزینه‌های درمان تا آنجا که بیمار جز رنج بیماری، دغدغه و رنج دیگری نداشته‌باشد، مورد توجه قرار گرفته است، اما این تکلیف قانونی در عمل هیچ‌گاه اجرایی نشده‌است! سهم سلامت از بودجه عمومی ناچیز است و بیمه‌ها هم از ارائه خدمات حداقلی به بیماران سر باز می‌زنند. خروجی این ماجرا هم بیمارانی است که بین مراکز درمانی مختلف سرگردان مانده‌اند. حالا هم با اعلام خبر حذف ارز ترجیحی دارو و زمزمه‌های حذف ارز ترجیحی از تجهیزات پزشکی نگرانی‌ها پیرامون رشد چندین برابری هزینه‌های سلامت جدی‌تر شده‌است. به خصوص اینکه تجربه اجرای طرح دارویار نشان داد حذف ارز ترجیحی دارو با جبران مابه‌التفاوت آن همراه نیست و در نهایت سهم سلامت را مردم باید از جیب بپردازند!
صدر‌نشینی تورم در سلامت
بر اساس آخرین گزارش منتشر‌شده از سوی مرکز آمار ایران، بیشترین تورم شش ماهه متعلق به گروه «بهداشت و درمان» است. هر چند این تورم بالاتر از سایر بخش‌ها برای حوزه سلامت همیشه بوده‌است، اما این‌بار می‌توان ردپای حذف ارز ترجیحی را به شکلی پر‌رنگ‌تر در این ماجرا دید. با توجه به اینکه در سال‌های گذشته یارانه ارز ترجیحی به بخش دارو و درمان تعلق می‌گرفت، تقریباً با حذف ارز ترجیحی بار افزایش قیمت روی کالا‌های بهداشت و درمان و بر دوش مصرف‌کننده افتاد و این افزایش قیمت به خاطر عدم تخصیص ارز ترجیحی رخ داده‌است.
در حال حاضر سهم سلامت از تولید ناخالص داخلی بر اساس گزارش‌های بانک مرکزی و مرکز آمار ایران، حدود 8/3 تا 9/3 درصد است. این در حالی است که میانگین این شاخص در منطقه، حدود 7 درصد است و اگر بخواهیم به متوسط منطقه برسیم، حدود 430هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم.
فاطمه محمد بیگی، نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هم در این رابطه معتقد است: «متأسفانه سهم سلامت از درآمد ناخالص داخلی که زمانی نزدیک به 8 درصد بود، طی سال‌های گذشته به 4 درصد کاهش یافته‌است، این بدان معناست که عملاً درآمد‌های سلامت از منابع مالی که دولت در نظر گرفته، کاهش یافته‌است؛ همین مسئله باعث شده‌است هزینه‌کرد مردم از جیب در حوزه‌های مختلف، از جمله تأمین تجهیزات پزشکی، تهیه دارو، اقلام پزشکی و موارد مصرفی درمانگاه‌ها و بیمارستان‌ها، افزایش یابد، همچنین در حوزه پوشش بیمه نیز مشکلاتی ایجاد شده است.»
طاهر موهبتی معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت بهداشت هم با تأکید بر اینکه کاهش پرداختی از جیب مردم را یکی از مهم‌ترین تکالیف وزارت بهداشت در برنامه‌های توسعه و پیشرفت کشور است، می‌افزاید: «در برنامه ششم و هفتم توسعه، وزارت بهداشت مکلف بود که پرداختی از جیب مردم را به 20 درصد برساند و به ازای هر درصد کاهش پرداختی از جیب، بین 6 تا 8 هزار میلیارد تومان اعتبار باید تأمین شود که برای رسیدن به این هدف حداقل به 180 تا 240 هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است.»
نگرانی از سهم سلامت در بودجه 1404
حالا هم وضعیت سلامت در بودجه سال آینده شکل و شمایلی بغرنج دارد. اگر طبق آنچه محمد‌رضا ظفرقندی درباره حذف ارز ترجیحی دارو گفته‌است، این اتفاق رخ دهد با رشد چند برابری قیمت دارو مواجه خواهیم بود؛ رشدی که بعید است بیمه‌ها برای جبران آن با مردم همراهی کنند. همچنان که یکی از دلایل چالش در اجرای طرح دارویار هم اختصاص بودجه مناسب به این طرح و همراهی نکردن بیمه‌ها بود.
نگرانی از بودجه سلامت برای سال آینده موضوعی است که حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی هم به آن اذعان دارد و می‌گوید: «ما الان مشکلات جدی در رابطه با منابع مالی برای 1403 هم داریم و این نگرانی هم برای بودجه 1404 حوزه سلامت وجود دارد، چون ما هنوز نمی‌دانیم که در رابطه با اینکه ارز را چه مقدار محاسبه می‌کنند و چه منابع ریالی برایش پیش‌بینی کردند، هیچ اطلاع دقیقی نداریم.»
شهریاری می‌افزاید: «ما در کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، پیشنهاد داده‌ایم که حداقل 5/3 میلیارد یورو باید برای حوزه سلامت در سال 1404 باشد، نگرانی که ما داریم در رابطه با قیمت ارز است. با وجود آنکه در در سال 1402 و 1403 ارز 4هزارو200 را داشتیم، ولی اتفاق خوبی نیفتاده‌است، معنایش این است که 66 درصد هزینه‌های دارو، 69 درصد هزینه‌های پاراکلینیک و 35 درصد هزینه‌های بستری از جیب مردم می‌رود.»
وی با اشاره به تأمین نشدن بودجه طرح دارویار تصریح می‌کند: «ما طرح دارویار را داشتیم مجلس و دولت یک منابع مالی را تصویب می‌کند، ولی چقدر تحقق پیدا می‌کند. مثلاً تا الان متأسفانه از منابعی که برای طرح دارویار پیش‌بینی شده حدود 30همت تخصیص یافته است، وقتی پول داده نمی‌شود، معنایش این است که خیلی از دارو‌ها را مردم باید از جیب پرداخت کنند.»
مردم ناراضی‌اند
«در حال حاضر مردم رضایتمندی بالایی از نظام سلامت ندارند، چون هزینه‌های زیادی از جیب‌شان پرداخت می‌کنند و به طور کلی پرداختی از جیب مردم، بالای 50 درصد است و مردم رضایت چندانی ندارند و بیشتر این پرداختی‌ها هم در خرید خدمات درمانی است.» این را علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت می‌گوید.
از نگاه وی اگر قرار است تکلیفی را اجرا کنیم، معاونت توسعه، وزیر و سازمان برنامه و بودجه منابع را تأمین نکردند می‌توانیم بگوییم که منابع محقق نشد، اما با ملاحظه کاری نمی‌توان قانون را اجرایی کرد. در طرح دارویار قرار بوده امسال 73 همت منابع اختصاص دهند که تا کنون حدود 25 تا 30 همت محقق شده‌است.
رئیسی گریزی هم به بد‌عهدی بیمه‌ها می‌زند و با اشاره به مطالبات وزارت بهداشت از سازمان‌های بیمه‌گر می‌گوید: «بیمه‌ها هم به دلیل اینکه منابع مورد نیازشان به طور کامل تأمین نمی‌شود، نمی‌توانند بدهی‌های خود به وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی را پرداخت کنند که یک چرخه معیوب است و ما را به جان همدیگر می‌اندازند، در حالی‌که بر اساس قانون باید منابع مورد نیاز بیمه ها، محقق شود.»
خلاصه ماجرا، اما می‌شود اینکه برخلاف قانون این مردم هستند که سهم سلامت را از جیب خود پرداخت می‌کنند و همین مسئله هم موجب می‌شود تا همه ساله خانواده‌های زیادی به واسطه هزینه‌های ناشی از سلامت زیر خط فقر کشیده شوند.
منبع : خبرگزاری تسنیم
