با شروع فصل بهار و بروز شرایط مساعد در رشد قارچ‌های خودرو، همه ساله در ابتدای سال متاسفانه با موجی از مسمومیت‌های اتفاقی ناشی از مصرف خوراکی قارچ‌های خودرو و سمی روبرو هستیم. چنانچه به آمار بدست آمده از دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور توجه نماییم، مشاهده می‌شود:
اطلاعیه ستاد مرکزی اطلاع‌رسانی داروها و سموم
درخصوص پیشگیری از مسمومیت با قارچ‌های خودرو و سمی
به گزارش فانا:
در سال 1396 با 1540 مورد مراجعه به بیمارستان در اثر مسمومیت با قارچ‌های خودرو و سمی روبرو بودیم. این آمار در سال 1397 بالغ بر 1726 مورد و در نیمه نخست سال 1398 بالغ بر 398 مورد مراجعه به بیمارستان در اثر مسمومیت با قارچ‌های خودرو و سمی بود که نشان‌دهنده تعداد بالای قربانیان و شایع بودن این مسمومیت در کشور ما است و متاسفانه مصرف خوراکی قارچ‌های خودرو و سمی، منجر به فوت، نارسایی کبد و بستری شدن بسیاری از هموطنانمان شده است.
بیشترین مسمومیت در سال 1396 مربوط به شهرهای استان کرمانشاه، آذربایجان غربی، لرستان، گلستان و کردستان، بیشترین مسمومیت در سال 1397 مربوط به شهرهای استان کرمانشاه، گلستان، لرستان و همدان و بیشترین مسمومیت در سال 1398 مربوط به شهرهای استان گلستان، لرستان، آذربایجان غربی، قزوین و شهرکرد بوده است.
همانطور که مشاهده می‌شود در سه سال اخیر 400 تا 1800 مورد مسمومیت ناشی از مصرف قارچ‌های خودرو در هموطنانی که در مناطق غربی، کوهستانی و یا مرطوب کشور زندگی می‌کنند بروز کرده است. این موارد با آموزش عمومی و اطلاع‌رسانی و ارائه هشدار به موقع قابل پیشگیری خواهد بود. به همین مناسبت هموطنان گرامی را به رعایت توصیه‌های عمومی ذیل دعوت می‌کنیم تا با توجه به آنها از بروز مسمومیت و مرگ ناشی از قارچ‌های سمی پیشگیری شود:
1. از مصرف قارچ‌هاي خودرو مخصوصا قارچ‌هایی که در کنار تنه درختان (علی‌الخصوص درختان خشک شده) می‌رویند و يا قارچ‌های فله‌ای جمع‌آوري شده توسط افراد بومي، خودداری كنيد. برای حفظ سلامت خود و خانواده‌تان تنها قارچ‌هايی را كه توسط مراكز مجاز و در بسته‌بندی‌های دارای مجوز هستند، خریداری و مصرف کنید.
2. شناسايی انواع خوراكی قارچ از انواع سمی تنها براساس خصوصيات ظاهری مانند شكل، رنگ، بو، قوام و مزه مشكل بوده و تنها توسط متخصصان و كارشناسان مجرب قارچ‌شناسی و گياه‌شناسي امكان‌پذير است. بنابراين به توصيه‌هاي برخی از افراد در تشخيص انواع سمی از انواع خوراكی قارچ توجه نكنيد.
3. مصرف قارچ‌ها توسط پرندگان و ساير جانوران اهلی و وحشی، نشان‌دهنده غيرسمی بودن قارچ برای انسان نیست.
4. برخی از روش‌ها و معيارهای سنتي مانند تغيير رنگ قاشق نقره در اثر تماس با قارچ، يا وجود حشرات در اطراف قارچ و محل رويش قارچ معيار علمی و صحيحی براي تشخيص عدم سميت قارچ در همه موارد نيست.
5. برخی از سموم موجود در قارچ‌های سمی، مقاوم به گرما بوده و فرآيندهای آماده‌سازی غذا مانند كباب كردن، آب‌پز كردن، سرخ كردن، بخارپز كردن قادر به تخريب كامل مواد سمی موجود در آن نیست.
6. در صورت بروز علائم و نشانه‌های گوارشی (تهوع، استفراغ و اسهال) به صورت تاخيری (12-5 ساعت پس از مصرف خوراكی قارچ‌های خودرو)، هرچه سريعتر بيمار را به مركز درماني تخصصی مسموميت‌ها منتقل كنيد. در مواردی که علائم گوارشی به صورت تاخیری (با فاصله بیش از 6 ساعت از مصرف قارچ خودرو) رخ دهد این دسته از قارچ‌ها سمیت به مراتب بیشتری دارند و در سال‌های گذشته منجر به نارسایی حاد کبدی و مرگ تعدادی از هموطنانمان شده است.
7. انتقال سريع بيمار مسموم به يك مركز درمانی تخصصی مسموميت‌ها امكان درمان موفقيت‌آميز را افزايش می‌دهد و هرگونه تاخير در اين امر سبب افزايش احتمال شكست درمان و حتی مرگ بيمار می‌شود. بنابراين با مشاهده علائم و نشانه‌های بالينی اوليه به ويژه از نوع تاخيری در فردی با سابقه مصرف خوراكی قارچ خودرو، از هرگونه خوددرمانی و درمان علامتی پرهيز کرده و بيمار را در اسرع وقت به بيمارستان منتقل کنید.
8. در صورت امكان، نمونه باقیمانده قارچ مصرف شده توسط بيمار را براي شناسايی كادر پزشكی در بيمارستان به همراه داشته باشيد.
در سال 1396 با 1540 مورد مراجعه به بیمارستان در اثر مسمومیت با قارچ‌های خودرو و سمی روبرو بودیم. این آمار در سال 1397 بالغ بر 1726 مورد و در نیمه نخست سال 1398 بالغ بر 398 مورد مراجعه به بیمارستان در اثر مسمومیت با قارچ‌های خودرو و سمی بود که نشان‌دهنده تعداد بالای قربانیان و شایع بودن این مسمومیت در کشور ما است و متاسفانه مصرف خوراکی قارچ‌های خودرو و سمی، منجر به فوت، نارسایی کبد و بستری شدن بسیاری از هموطنانمان شده است.
بیشترین مسمومیت در سال 1396 مربوط به شهرهای استان کرمانشاه، آذربایجان غربی، لرستان، گلستان و کردستان، بیشترین مسمومیت در سال 1397 مربوط به شهرهای استان کرمانشاه، گلستان، لرستان و همدان و بیشترین مسمومیت در سال 1398 مربوط به شهرهای استان گلستان، لرستان، آذربایجان غربی، قزوین و شهرکرد بوده است.
همانطور که مشاهده می‌شود در سه سال اخیر 400 تا 1800 مورد مسمومیت ناشی از مصرف قارچ‌های خودرو در هموطنانی که در مناطق غربی، کوهستانی و یا مرطوب کشور زندگی می‌کنند بروز کرده است. این موارد با آموزش عمومی و اطلاع‌رسانی و ارائه هشدار به موقع قابل پیشگیری خواهد بود. به همین مناسبت هموطنان گرامی را به رعایت توصیه‌های عمومی ذیل دعوت می‌کنیم تا با توجه به آنها از بروز مسمومیت و مرگ ناشی از قارچ‌های سمی پیشگیری شود:
1. از مصرف قارچ‌هاي خودرو مخصوصا قارچ‌هایی که در کنار تنه درختان (علی‌الخصوص درختان خشک شده) می‌رویند و يا قارچ‌های فله‌ای جمع‌آوري شده توسط افراد بومي، خودداری كنيد. برای حفظ سلامت خود و خانواده‌تان تنها قارچ‌هايی را كه توسط مراكز مجاز و در بسته‌بندی‌های دارای مجوز هستند، خریداری و مصرف کنید.
2. شناسايی انواع خوراكی قارچ از انواع سمی تنها براساس خصوصيات ظاهری مانند شكل، رنگ، بو، قوام و مزه مشكل بوده و تنها توسط متخصصان و كارشناسان مجرب قارچ‌شناسی و گياه‌شناسي امكان‌پذير است. بنابراين به توصيه‌هاي برخی از افراد در تشخيص انواع سمی از انواع خوراكی قارچ توجه نكنيد.
3. مصرف قارچ‌ها توسط پرندگان و ساير جانوران اهلی و وحشی، نشان‌دهنده غيرسمی بودن قارچ برای انسان نیست.
4. برخی از روش‌ها و معيارهای سنتي مانند تغيير رنگ قاشق نقره در اثر تماس با قارچ، يا وجود حشرات در اطراف قارچ و محل رويش قارچ معيار علمی و صحيحی براي تشخيص عدم سميت قارچ در همه موارد نيست.
5. برخی از سموم موجود در قارچ‌های سمی، مقاوم به گرما بوده و فرآيندهای آماده‌سازی غذا مانند كباب كردن، آب‌پز كردن، سرخ كردن، بخارپز كردن قادر به تخريب كامل مواد سمی موجود در آن نیست.
6. در صورت بروز علائم و نشانه‌های گوارشی (تهوع، استفراغ و اسهال) به صورت تاخيری (12-5 ساعت پس از مصرف خوراكی قارچ‌های خودرو)، هرچه سريعتر بيمار را به مركز درماني تخصصی مسموميت‌ها منتقل كنيد. در مواردی که علائم گوارشی به صورت تاخیری (با فاصله بیش از 6 ساعت از مصرف قارچ خودرو) رخ دهد این دسته از قارچ‌ها سمیت به مراتب بیشتری دارند و در سال‌های گذشته منجر به نارسایی حاد کبدی و مرگ تعدادی از هموطنانمان شده است.
7. انتقال سريع بيمار مسموم به يك مركز درمانی تخصصی مسموميت‌ها امكان درمان موفقيت‌آميز را افزايش می‌دهد و هرگونه تاخير در اين امر سبب افزايش احتمال شكست درمان و حتی مرگ بيمار می‌شود. بنابراين با مشاهده علائم و نشانه‌های بالينی اوليه به ويژه از نوع تاخيری در فردی با سابقه مصرف خوراكی قارچ خودرو، از هرگونه خوددرمانی و درمان علامتی پرهيز کرده و بيمار را در اسرع وقت به بيمارستان منتقل کنید.
8. در صورت امكان، نمونه باقیمانده قارچ مصرف شده توسط بيمار را براي شناسايی كادر پزشكی در بيمارستان به همراه داشته باشيد.
