آموزش و نهادينه كردن فرهنگ رعايت بهداشت دهان و دندان یکی از مهمترین خدمات دندانپزشكى است که در نظام سلامت ایران این نوع خدمات با مشکلاتی روبروست.
وقتی خدمات دندانپزشکی لوکس تلقی می‌شود؛
پرداخت 93 درصد هزینه‌های خدمات دندانپزشکی از جیب مردم!
پرداخت بيش از ٩٣ درصد هزينه‌هاي خدمات دندانپزشكي از جيب مردم بدون اين كه تحت پوشش بيمه قرار گيرند و در عين حال تأمين حدود ٥٠ درصد از يارانه خدمات دندانپزشكى مردم از جيب دندانپزشكان موضوعاتى است كه مردم، مسؤولين و دولتمردان بايد نسبت به آن توجه زيادى مبذول دارند.
نوید ناصری دندانپزشک عضو شورای عالی سازمان نظام پزشکی کشور با اشاره به اینکه سلامت دهان و دندان یکی از مهمترین ابعاد سلامت فردی است، می گوید: متاسفانه طبق آمارهای اعلام شده، تعداد دندان‌های سالم ایرانیان از متوسط کشورهای مشابه پایین‌تر بوده و علت آن هم بی‌توجهی به بحث پیشگیری هم از ديد مردم و هم از ديد صنعت بيمه است.
وی با اشاره به اینکه در حقيقت چتر حمايتى بيمه بر سر خدمات بهداشتى درمانى دندانپزشكي وجود ندارد، اضافه می کند: افزايش هزينه‌هاي خدمات دندانپزشكي باعث خوددارى مردم از مراجعه به موقع به مطب ها و مراكز دندانپزشكى شده است و بيماران زمانى به مراكز دندانپزشكى مراجعه می کنند كه درد يا عفونت‌هاى دندانى، زندگى آن ها را مختل كرده باشد.
جالب است بدانید عفونت‌هاى دندانى بخصوص در سنين كودكى مى تواند یکی از عوامل تأثيرگذار بر روى سيستم قلبى - عروقى و دريچه هاى قلبى باشد كه تا آخر عمر، شخص را درگير اين مشكلات می‌کند و در ساير سنين، اين عفونت‌ها و آبسه هاى دندانى حتى مى تواند عامل به خطر افتادن حيات شخص شود.
نگاه درمان محور به خدمات دندانپزشکی
این متخصص ارتودنسى با گلایه از این که نه تنها در فرهنگ كوچه و بازار بلكه حتى در نگاه مسؤولين نظام سلامت و بيمه ها، به مقوله سلامت دهان و دندان، نگاهى صرفاً درمان محور وجود دارد؛ اذعان می کند: با كم توجهى به مفهوم بهداشت و پيشگيرى از بيماری‌هاى دهان و دندان، يا منفعلانه عمل کردن در این زمینه، منتظر از بين رفتن سلامت دهان و دندان هستيم و يا به صورت فعالانه به استقبال بيماري‌هاى دهان و دندان مى رويم و در زمان بروز بيمارى، انتظار عمومى حاكى از برخوردارى از خدمات دندانپزشكى ارزان و تحت پوشش كامل بيمه است.
وی ادامه می دهد: تا زمانى كه اين نگاه درمان محورى به بخش مهمى از بدن انسان وجود دارد، بيمه ها نیز از ارائه خدمات متنوع دندانپزشكى به بيمه شدگان، به دليل پرهزينه بودن اين خدمات، ناتوان هستند که این امر نتيجه اى جز ورشكستگى صنعت بيمه را به دنبال نخواهد داشت.
به گفته ناصری يك راه برون‌رفت از اين معضل براى صنعت بيمه، پيدا كردن دلايل يا بهانه هايى براى توجيه شانه خالى كردن از زير بار مسؤوليت در سازمان‌هاى بيمه است.
وی افزود: اگر در تعامل منافع بیمه‌گر و بیمه‌شونده نقطه اشتراكى انتخاب نگردد و منافع افراد تحت پوشش به اندازه منافع صنعت بيمه مورد توجه قرار نگیرد، سياست‌هاى انتخاب شده از سوى صنعت بيمه، منجر به افزايش نابرابری‌های اجتماعی و افزايش معلوليت جسمى از نوع بى دندانى و در كل بهره‌مندى كمتر اقشار آسيب‌پذير از سلامت دهان و دندان می‌شود.
لوکس قلمداد کردن خدمات دندانپزشکی توجیه به ظاهر منطقی بیمه ها
کاملا بدیهی است که "لوكس" قلمداد كردن اكثر قريب به اتفاق خدمات دندانپزشكى توسط بيمه ها، توجيهى به ظاهر منطقى از سوى صنعت بيمه است كه در اين مسير با در پيش گرفتن سياست صرفاً دردزدايى و تحت پوشش قرار دادن كشيدن دندان، به جاى پيشگيرى از ايجاد نقص عضو و معلوليت جسمى، بيماران را به سمت كشيدن دندان‌هايى كه با درمان‌هاى ترميمى و يا عصب‌كشى تا پايان عمر قابل نگهدارى هستند، سوق داده و بر خلاف تعاريف خود از بيماري‌ها و وظايف درمانى خود، عملاً بيماران را دچار معلوليت و نقص عضو "بى دندانى" مى كنند!
لازم به ذكر است؛ كه طبق تعریف سازمان بهداشت جهانى، مشكل بی‌دندانی يك نوع معلولیت و نقص عضو به حساب مى آيد و جالب آن كه بر اساس تعاريف صنعت بيمه، يكى از مهمترين اصول و اهداف تشكيل و وظايف صنعت بيمه، پيشگيرى از معلوليت و نقص عضو است.
عضو دندانپزشک شورای عالی سازمان نظام پزشکی کشور با اشاره به این که بر خلاف انتظار در دهه هاى اخير بيمه هاى پايه، انگيزه از دست دادن و كشيدن دندان را بيشتر به بيمه شدگان خود مى دهند تا انگيزه حفظ و نگهدارى دندان‌هاى ناسالم، تصریح می کند: متأسفانه بیمه ها هيچ سياستى را در راه ارتقاء سلامت و بهداشت دهان و دندان و پيشگيرى از پوسيدگى دندانى در پيش نگرفته اند.
درمان های لوکس را بشناسیم
در تعريف لوكس بودن درمان بايد تأكيد كرد كه درمانى لوكس محسوب مى شود كه انجام ندادن آن درمان، باعث ايجاد و تشديد مشكل، آسيب، تخريب بافتى و نقص عضو يا معلوليت فيزيكى يا روانى- اجتماعى نشده و در كل خطرى از سوى آن بيمارى، شخص بيمار را تهديد نكند.
با اين تعريف اكثر قريب به اتفاق مشكلات دهان و دندان يا همان مشكلات دندانپزشكى، لوكس به حساب نيامده و فقط بخش بسيار كوچكي از درمان‌هاى زيبايى را مى توان با صفت "لوكس" توصیف کرد.
باید توجه داشت که انواع درمان‌هاى مختلف در جهت حفظ و نگهدارى دندان‌ها، نه تنها درمان‌هاى لوکسی نيستند، بلکه برای تأمين بهداشت دهان و دندان كه بخش مهمى از حلقه مراقبت‌هاى بهداشتى است، ضرورى نيز هستند.
پیشگیری از بیماری های دهان و دندان نوعی سرمایه گذاری است
در حقيقت و همچون ساير کشورهای پيشرفته دنيا، هزينه كردن در راه بهداشت و پيشگيري از بيماري‌هاي دهان و دندان، نوعى سرمايه گذارى در اين حوزه به حساب مى آيد و اولويت دادن به بهداشت دهان و دندان و پيشگيري از بيماري‌هاى مرتبط، از پرداخت هزينه‌هاي سنگين درمانى در اين بخش مي كاهد.
به گفته عضو دندانپزشک شورای عالی سازمان نظام پزشکی حذف پيشوند "لوكس" براى خدمات دندانپزشكى و پوشش هزینه‌های آن در جهت نگهدارى دندان‌ها توسط صنعت بيمه، شرط لازم جهت بهره‌مندی طبقات پایین و حتى متوسط جامعه ایران از سلامت دهان و دندان خواهد بود.
وی با اشاره به این مطلب که به عنوان يک اصل بديهى، رعايت بهداشت دهان و دندان جزو وظايف بهداشتى روزمره مردم است تا از انواع بيماري‌هاى دهان و دندان پيشگيرى شود و قاعدتاً انتظارات از بيمه براى تحت پوشش قرار دادن همه خدمات دندانپزشكى به دليل كم‌توجهى يا بى‌توجهى به بهداشت دهان و دندان، انتظار بجايى نيست، پيشنهاد مى شود موارد خدمات دندانپزشكى ذیل تحت پوشش بيمه قرار گيرند:
الف- آموزش بهداشت دهان و دندان در سنين مختلف و معاينات دهان و دندان به تعداد 2 بار در سال
ب- مقاوم سازى دندان‌هاى شيرى با فلورايدتراپى و فيشور سيلانت
ج- نگهدارى دندان‌ها شامل ترميم و عصب‌كشى دندان‌هاى شيرى و دائمى
د- انواع درمانها و جراحى هاى لثه و جراحى دندان و كشيدن دندان‌هاى غير قابل نگهدارى
ه- انواع پروتزهاى متحرک، ثابت و ايمپلنت
و- درمان‌هاى ارتودنسى كه جنبه پيشگيرى يا درمانى داشته باشند و صرفاً داراى جنبه زيبايى نباشد
بهتر است طى برنامه ريزى بلند مدت و از يك مقطع زمانى معين، البته نه به صورت طرح‌هاى كوتاه مدت و محدود، تمام تلاش صنعت بيمه بر روى آموزش بهداشت و پيشگيرى از بيماري‌هاى دهان و دندان باشد تا در دهه هاى بعد، مشكلات دندانپزشكى امروزه، گريبانگير مردم و صنعت بيمه نگردد و مردم مجبور به كشيدن دندان‌ها و معلوليت بىدندانى نشوند.
صنعت بیمه عملکرد ضعیفی در پوشش خدمات دندانپزشکی دارد
علی یزدانی معاون آموزشی نظام پزشکی تهران نیز در خصوص عملکرد ضعیف سازمان های بیمه گر در خصوص پوشش بیمه ای خدمات دندانپزشکی گفت: درمان های دندانپزشکی به 2 دسته درازمدت و کوتاه مدت تقسیم بندی می شوند که درمورد درمان های کوتاه مدت نیازمند همراهی سازمان های بیمه گر هستیم تا فرد نهایتاً مجبور به کشیدن و از دست دادن دندان خود در سنین پایین نشود.
وی با اشاره به این که درمان های دراز مدت نیازمند همکاری دولت و رسانه ها برای پیشگیری و آموزش مردم از سنین ابتدایی است، افزود: دولت طرح وارنیش فلوراید تراپی دانش آموزان را از مدارس ابتدایی آغاز کرده که گام مثبتی در جهت حفظ و ارتقای سلامت دهان و دندان است و در درجه دوم نیز باید رسانه ها به تبلیغات گسترده برای رعایت بهداشت دهان و دندان افراد با ساخت تیزرهای مختلف دراین زمینه بپردازند تا فرهنگ پیشگیری از بیماری های دهان و دندان در بین اقشار مختلف جا افتاده و افراد آخرین راهکار درمان دردهای دندانی خود را کشیدن و از دست دادن دندان طبیعی خود ندانند.
این متخصص دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی با گلایه از این که آبسه، عفونت، پرکردن دندان و اقدام های درمانی از این قبیل نباید جزو درمان های لوکس تلقی شوند، عنوان کرد: باید در درجه اول بر روی درمان های کم‌هزینه کار کرد که این کار نیازمند همکاری و یاری بیشتر سازمان‌های بیمه‌گر برای پوشش بیمه‌ای این نوع درمان‌هاست.
یزدانی اضافه کرد: به دلیل هزینه های بالای دندانپزشکی اغلب افراد زمانی به دندانپزشک برای درمان بیماری های دندان خود مراجعه می کنند که راهی جز کشیدن آن باقی نمانده است؛ در حالی که نباید دندان طبیعی را کشید و با ایمپلنت، دندان از دست رفته را جایگزین کرد.
صنعت بیمه فعال نیاز حوزه دندانپزشکی
وی با تاکید بر این که نیازمند صنعت بیمه فعال در حوزه دندانپزشکی هستیم، افزود: برای اجرای درمان های کوتاه مدت دندانپزشکی نیازمند بیمه های فعال هستیم تا هزینه هایی مثل جرم‌گیری و پرکردن دندان ها را پرداخت کنند در غیر این صورت با روندی که در وضعیت سلامت دهان و دندان افراد مختف جامعه مشاهده می‌کنم، سن کاشت دندان در کشور روز به روز پایین تر آمده و این آفتی برای سلامت افراد جامعه به حساب می‌آید.
به گفته معاون آموزشی نظام پزشکی تهران بزرگ نباید این تفکر غلط را در ذهن پرورش دهیم که در همه ابعاد نظام سلامت می توانیم به تنهایی تصمیم گیری کنیم بلکه باید از تجربیات سایر کشورها در حوزه های مختلف دندانپزشکی و بیمه استفاده کنیم تا بتوانیم علاوه بر ارتقای سلامت دهان و دندان افراد، از بروز بسیاری از بیماری های دیگر که ناشی از بیماری های دهان و دندان هستند، پیشگیری کنیم.
منبع : باشگاه خبرنگاران جوان
