احتکار اقلام سلامت‌محور در روزهای اخیر نشات گرفته از عدم انجام سلسله اقداماتی است که پیشتر می‌بایست از سوی دستگاه‌های ذی ربط انجام می‌شد اما این اتفاق نیفتاد.
به گزارش فانا، پس از شیوع ویروس کرونا، مشکلاتی در تأمین اقلام مصرفی پزشکی از جمله ماسک، مواد ضد عفونی‌کننده، دستکش‌های یک بار مصرف و همچنین کیت‌های تشخیص این ویروس به وجود آمد؛ به دنبال این مساله در چند روز اخیر نیز سعید نمکی، وزیر بهداشت طی نامه‌نگاری‌هایی با رئیس‌جمهور و وزیر صنعت، معدن و تجارت از احتکار ماسک و همچنین روند تولید آن در داخل، انتقادهایی کرد.
با توجه به شرایطی فعلی کشور لازم است تا این موضوع زودتر ریشه‌یابی شده و از ادامه آن جلوگیری شود.
شبکه توزیع اقلام سلامت‌محور معیوب است
نگاهی به سازوکار توزیع تجهیزات پزشکی و اقلام مصرفی از جمله ماسک نشان می‌دهد که عمده مشکلات به وجود آمده در این حوزه ناشی از نقص زنجیره تأمین و توزیع اقلام سلامت‌محور است؛ به همین منظور غلامرضا اسماعیلی، سخنگوی قوه قضائیه در نشست خبری با انتقاد از شیوه توزیع اقلام سلامت‌محور گفت: شبکه توزیع در این اقلام، معیوب بوده و باید اشکالات این شبکه توزیع برطرف شده تا نظارت لازم بر توزیع انجام گیرد.
وی همچنین با بیان اینکه اگر رصد کالاهای وارداتی در انبارها به صورت دقیق انجام می‌گرفت امروز این مشکلات به وجود نمی‌آمد، افزود: اگر این سامانه و این نظارت‌ها جدی بود، می‌بایست نظام گمرکی و نظام نظارتی وزارت صمت می‌دانست این دستکش‌ها در چه تاریخی وارد کشور شده‌اند، در کدام انبار نگهداری می‌شوند و چرا توزیع نشده است.
اختیارات وزارت بهداشت برای جلوگیری از احتکار کافی بوده است
بررسی قوانین مربوط به رهگیری و تنظیم بازار اقلام سلامت‌محور حاکی از آن است که وزارت بهداشت می‌توانست از وضعیت کنونی جلوگیری کند؛ به عنوان مثال طبق «مواد ۱۳ و ۱۸ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و آئین‌نامه‌های مربوط به آن»، «بند پ ماده ۷ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه»، «ماده ۵ سیاست‌های کلی سلامت» و «ماده ۷ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی» رهگیری و تنظیم بازار اقلام سلامت‌محور بر عهده وزارت بهداشت است.
علاوه بر این طبق تفاهم‌نامه میان وزارت بهداشت و وزارت اقتصاد که در شهریور ماه سال ۹۱ منعقد گردید، وزارت بهداشت مسئول اعطای مجوز برای واردات و صادرات کلیه اقلام سلامت‌محور است؛ همچنین طبق بند ۶ از ماده ۲ همین تفاهم‌نامه، این وزارتخانه مسئول تطبیق مشخصات انبارهای ثبت شده مرتبط با مواد و فرآورده‌های سلامت‌محور در سامانه گمرک بوده است.
رهگیری کالا در حوزه اقلام سلامت‌محور صورت نگرفت
علی رهبری، سرپرست مرکز توسعه تجارت با اشاره به اینکه به دلیل عدم همکاری وزارت بهداشت در خصوص رهگیری کالاهایی از جمله ماسک در سامانه جامع انبارها اظهارداشت: از آنجا که شفاف‌سازی موجودی انبارهایی که در کل کشور به دنبال پنهان‌سازی هستند، کار پیچیده‌ای است، بنابراین در این خصوص عدم همکاری دستگاه‌ها با یکدیگر این امر را سخت‌تر خواهد کرد.
همچنین محمد شیرازیان، مدیر پروژه سامانه جامع تجارت در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه وزارت صمت پیشتر از وزارت بهداشت درخواست کرده تا اطلاعات انبارهای خود را در سامانه جامع انبارها ثبت کند، گفت: جمع‌آوری اطلاعات اقلام سلامت‌محور و همچنین رهگیری آنان بر عهده وزارت بهداشت بوده، اما در حال حاضر اطلاعات هیچکدام از محصولات فوق در سامانه جامع انبارها به ثبت نرسیده است.
تکمیل زنجیره تأمین و توزیع تنها راه جلوگیری از احتکار اقلام سلامت‌محور
در حال‌حاضر با توجه به اختیارات قانونی که وزارت بهداشت از آن برخوردار است، می‌تواند زنجیره تأمین و توزیع اقلام سلامت‌محور به ویژه دارو و تجهیزات پزشکی را به شکل مطلوب ذیل سامانه‌های TTAC سازمان غذا و دارو و سامانه IMED اداره کل تجهیزات پزشکی پیاده‌سازی کند.
در خصوص تجهیزات پزشکی بر خلاف دارو، باید گفت که بخش مهمی از زنجیره تأمین کالا شفاف نیست. در حال حاضر، اطلاعات الکترونیکی مربوط به کالاهای سلامت‌محور از قسمت اخذ IRC تا ترخیص از گمرک موجود است و به صورت سیستمی هم در سامانه TTAC و هم سامانه «IMED» ثبت می‌شود اما پس از گمرک شبکه پخشِ منسجم و قابل رصدی برای تجهیزات پزشکی فعال نیست. به عبارت دیگر برای نظارت سیستمی بر شبکه توزیع اقلام سلامت‌محور به خصوص تجهیزات پزشکی و لوازم مصرفی تقریباً هیچ سازوکار مشخصی در داخل کشور وجود ندارد.
به نظر می‌رسد برای مقابله هرچه سریع‌تر با ویروس کرونا، در شرایط فعلی ضروری است وزارت بهداشت با تکیه بر اختیارات قانونی خود و همکاری سایر دستگاه‌ها، امکان نظارت سیستمی را بر زنجیره تأمین و توزیع تجهیزات پزشکی و لوازم‌مصرفی فراهم کند.
با توجه به شرایطی فعلی کشور لازم است تا این موضوع زودتر ریشه‌یابی شده و از ادامه آن جلوگیری شود.
شبکه توزیع اقلام سلامت‌محور معیوب است
نگاهی به سازوکار توزیع تجهیزات پزشکی و اقلام مصرفی از جمله ماسک نشان می‌دهد که عمده مشکلات به وجود آمده در این حوزه ناشی از نقص زنجیره تأمین و توزیع اقلام سلامت‌محور است؛ به همین منظور غلامرضا اسماعیلی، سخنگوی قوه قضائیه در نشست خبری با انتقاد از شیوه توزیع اقلام سلامت‌محور گفت: شبکه توزیع در این اقلام، معیوب بوده و باید اشکالات این شبکه توزیع برطرف شده تا نظارت لازم بر توزیع انجام گیرد.
وی همچنین با بیان اینکه اگر رصد کالاهای وارداتی در انبارها به صورت دقیق انجام می‌گرفت امروز این مشکلات به وجود نمی‌آمد، افزود: اگر این سامانه و این نظارت‌ها جدی بود، می‌بایست نظام گمرکی و نظام نظارتی وزارت صمت می‌دانست این دستکش‌ها در چه تاریخی وارد کشور شده‌اند، در کدام انبار نگهداری می‌شوند و چرا توزیع نشده است.
اختیارات وزارت بهداشت برای جلوگیری از احتکار کافی بوده است
بررسی قوانین مربوط به رهگیری و تنظیم بازار اقلام سلامت‌محور حاکی از آن است که وزارت بهداشت می‌توانست از وضعیت کنونی جلوگیری کند؛ به عنوان مثال طبق «مواد ۱۳ و ۱۸ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و آئین‌نامه‌های مربوط به آن»، «بند پ ماده ۷ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه»، «ماده ۵ سیاست‌های کلی سلامت» و «ماده ۷ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی» رهگیری و تنظیم بازار اقلام سلامت‌محور بر عهده وزارت بهداشت است.
علاوه بر این طبق تفاهم‌نامه میان وزارت بهداشت و وزارت اقتصاد که در شهریور ماه سال ۹۱ منعقد گردید، وزارت بهداشت مسئول اعطای مجوز برای واردات و صادرات کلیه اقلام سلامت‌محور است؛ همچنین طبق بند ۶ از ماده ۲ همین تفاهم‌نامه، این وزارتخانه مسئول تطبیق مشخصات انبارهای ثبت شده مرتبط با مواد و فرآورده‌های سلامت‌محور در سامانه گمرک بوده است.
رهگیری کالا در حوزه اقلام سلامت‌محور صورت نگرفت
علی رهبری، سرپرست مرکز توسعه تجارت با اشاره به اینکه به دلیل عدم همکاری وزارت بهداشت در خصوص رهگیری کالاهایی از جمله ماسک در سامانه جامع انبارها اظهارداشت: از آنجا که شفاف‌سازی موجودی انبارهایی که در کل کشور به دنبال پنهان‌سازی هستند، کار پیچیده‌ای است، بنابراین در این خصوص عدم همکاری دستگاه‌ها با یکدیگر این امر را سخت‌تر خواهد کرد.
همچنین محمد شیرازیان، مدیر پروژه سامانه جامع تجارت در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه وزارت صمت پیشتر از وزارت بهداشت درخواست کرده تا اطلاعات انبارهای خود را در سامانه جامع انبارها ثبت کند، گفت: جمع‌آوری اطلاعات اقلام سلامت‌محور و همچنین رهگیری آنان بر عهده وزارت بهداشت بوده، اما در حال حاضر اطلاعات هیچکدام از محصولات فوق در سامانه جامع انبارها به ثبت نرسیده است.
تکمیل زنجیره تأمین و توزیع تنها راه جلوگیری از احتکار اقلام سلامت‌محور
در حال‌حاضر با توجه به اختیارات قانونی که وزارت بهداشت از آن برخوردار است، می‌تواند زنجیره تأمین و توزیع اقلام سلامت‌محور به ویژه دارو و تجهیزات پزشکی را به شکل مطلوب ذیل سامانه‌های TTAC سازمان غذا و دارو و سامانه IMED اداره کل تجهیزات پزشکی پیاده‌سازی کند.
در خصوص تجهیزات پزشکی بر خلاف دارو، باید گفت که بخش مهمی از زنجیره تأمین کالا شفاف نیست. در حال حاضر، اطلاعات الکترونیکی مربوط به کالاهای سلامت‌محور از قسمت اخذ IRC تا ترخیص از گمرک موجود است و به صورت سیستمی هم در سامانه TTAC و هم سامانه «IMED» ثبت می‌شود اما پس از گمرک شبکه پخشِ منسجم و قابل رصدی برای تجهیزات پزشکی فعال نیست. به عبارت دیگر برای نظارت سیستمی بر شبکه توزیع اقلام سلامت‌محور به خصوص تجهیزات پزشکی و لوازم مصرفی تقریباً هیچ سازوکار مشخصی در داخل کشور وجود ندارد.
به نظر می‌رسد برای مقابله هرچه سریع‌تر با ویروس کرونا، در شرایط فعلی ضروری است وزارت بهداشت با تکیه بر اختیارات قانونی خود و همکاری سایر دستگاه‌ها، امکان نظارت سیستمی را بر زنجیره تأمین و توزیع تجهیزات پزشکی و لوازم‌مصرفی فراهم کند.
منبع : خبرگزاری مهر
